پیشینه تاریخی آباده طشک: : دانشنامه گردشگری نی‌ریز

نوشته‌ها

آباده که اخیرا در تقسیمات کشورى به شهر تبدیل شده، داراى پیشینه دیرینى است. این شهر مرکز بخش آباده طشک و در شمال شرقى نیریز واقع است.
     آباده در گذشته ـ در سده‌‌‌‌‌‌‌‌هاى سوم و چهارم هجرى قمرى ـ جزء ناحیه بُرم بوده و در بیشتر منابع، «روستاى عبدالرحمن»، (قریه عبدالرحمن) نامیده شده است. نام آباده، تحت همین عنوان و تحت عنوان ده عبدالرحمان در بیشتر منابع جغرافیایى سده‌‌‌‌‌‌‌‌هاى نخستین آمده است. در کتاب الخراج و صنعه الکتابه، ضمن بیان راه مواصلاتى شیراز به اصطخر، با عنوان «قریه عبدالرحمن» از آن یاد شده است . اصطخرى در معرفى برم و توابع آن، گفته است: «و برم مدینتان آباذه و هى قریه عبدالرحمن و مهرزنجان» ... ؛ همچنین در ادامه از چاه بسیار عمیقى در روستاى عبدالرحمان خبر داده و گفته است که این چاه در طول سال خشک است، مگر در زمان معینى از سال که آب از آن مى‌‌‌‌‌‌‌‌جوشد و بر سطح زمین جارى مى‌‌‌‌‌‌‌‌شود تا آنجا که آسیایى را مى‌‌‌‌‌‌‌‌چرخاند. مردم از آن بهره مى‌‌‌‌‌‌‌‌برند و در آبیارى مزارع و غیره از آن استفاده مى‌‌‌‌‌‌‌‌کنند و پس از آن مى‌‌‌‌‌‌‌‌خشکد . چشمه چاه عبدالرحمن کنونى، واقع در ۹ کیلومترى شمال روستاى خواجه جمالى، شاید بى‌‌‌‌‌‌‌‌ارتباط با این چاه نباشد.
     ابن حوقل، جیهانى و مقدسى نیز از آن نام برده و تقریبا همان مطالب پیشین را نقل کرده‌‌‌‌‌‌‌‌اند .
    مقدسى چاه ده عبدالرحمان را نظیر چاه ایوب نزدیک موطنش، بیت‌‌‌‌‌‌‌‌المقدس، دانسته است .
    در حدودالعالم ضمن برشمردن شهرک هاى میان اصطخر و کرمان، از آباده یاد شده است .
ابن بلخى در فارسنامه (در سده پنجم هجرى قمرى)، گفته است: «آباده: شهرکى است با قلعه استوار و هواء معتدل دارد و آب آن از فیض رودکر است و نزدیک آن دریاکى است و انگور بسیار خیزد و نزدیک ولایت حسویه [ حسنویه ] است و آبادان است ».
    حمداللّه مستوفى نیز ـ در سده هشتم هجرى قمرى ـ به تبع ابن‌‌‌‌‌‌‌‌بلخى آن را شهرکى با قلعه استوار و هواى معتدل خوانده و گفته است: «آبش از فیض رودکر است و در آنجا غله و انگور بسیار بود و مواضع بیشمار از توابع آنجاست ».
    آباده در زمان سلجوقیان، قلعه‌‌‌‌‌‌‌‌اى مستحکم داشته که با آلات حرب و آب انبارهاى بزرگ مجهز بوده است . از منابع سده اخیر که در آن از آباده ذکرى به میان آمده، فارسنامه ناصرى است که تحت عنوان «بلوک آباده طشک» از آن یاد کرده است. حسینى فسائى، آب و هواى آن را «مایل به اعتدال» گفته و از محصولات آن سخن به میان آورده و توابع آن را روستاهاى: چاه دراز، حسین‌‌‌‌‌‌‌‌آباد، خواجه‌‌‌‌‌‌‌‌جمالى، ده مورد، طشک، علیا، کوشکک دانسته است .
    شهر آباده طشک، مرکز بخش آباده طشک و شامل سه دهستان: آباده طشک، بختگان، تنگ حنا و آبادی هاى بسیارى است.